Narration Is A Creation Of The Self: A Review of Coloured Swan 1: Khoiswan by Isaiah Lopaz

‘Coloured Swan 1: Khoiswan’ is een boeiend, ontroerend en lyrisch verhaal dat schippert tussen inheemse identiteiten, postkolonialisme, diaspora en de overlappende repressieve systemen die resoneren in de levens en doorheen de lichamen van gekleurde vrouwen. Samen met visualperformancekunstenares Tracey Rose brengt danseres, performer en choreografe Moya Michael moeiteloos video, beweging, theater, klank, tekst en lied samen in een reeks solo’s die de complexiteit van opgelegde identiteiten onderzoeken. In elke reeks bestudeert zij evenzeer hoe toegekende eigenschappen de bewegingen van kunstenaars beïnvloeden als ze de verhalen definieert die deze specifieke lichamen verondersteld worden te vertellen. “Dit is het Zwanenmeer niet,” roept Rose vanuit het publiek, gehuld in de duisternis tijdens de eerste solo. Deze gezamenlijke queeste vertelt de ervaringen van een vrouw die niet past binnen concepten die er enkel op uit zijn haar aan banden te leggen, van een vrouw die zich haar vrouwengeschiedenis volledig heeft toegeëigend in een wereld waarin de mannelijke versie de bevoorrechte is. In ‘Coloured Swan 1: Khoiswan’ worden we gehuld in de verhalen van een vrouw die “in haar eigen belang een persona gecreëerd heeft” in plaats van te leven met “de ergernis niet gezien te worden zoals ze werkelijk is.”

Nog voor Michael voor het eerst op het podium verschijnt, hoor je haar stem. “You must be a special lady, and a very exciting girl”, croont ze. Ze draagt een onvermelde stem op met haar mee te zingen met dit R&B-nummer uit de jaren ’80. Haar gelach en fluwelen stem betoveren het publiek en wanneer ze voor het eerst op het podium verschijnt is haar aanwezigheid magnetisch en meeslepend. De kunstenares gaat op zoek naar nieuws over La Crimosa in dialoog met Auntie Mo en de geest van een vriend en bekend figuur in de buurt, die beiden geestig door Michael op het podium neergezet worden. La Crimosa woonde bij haar vader en broer als kind. Als tiener rookte La Crimosa met de jongens op de straathoek, en beschermde ze hen tegen politiepatrouilles door met haar voeten bewegingen te maken. Uiteindelijk doet ze wat zo weinigen mogen doen: ze vlucht weg, migreert naar El Dorado, een beloofd land waar, zo geloven de ouderen en geesten, La Crimosa een zwaan zal worden. In deze episode roept Michael het mysterie van de migratie op. Dit zijn de leemten die de achterblijvers samenweven om betekenis te geven aan onze vlucht en onze uiteindelijke landingen. Deze enigma’s zijn ook de triomfen en tragedies waarop we ons nooit volledig kunnen voorbereiden voor we op vreemde bodem aankomen. In de anekdotes die we naar huis sturen, samen met geld en geschenken, beslissen we of we al dan niet aanknopingspunten geven die de hoogten die we in het firmament van een beloofd land kunnen bereiken nauwkeurig beschrijven. Dit moment werkt verontrusting en nieuwsgierigheid naar alle La Crimosa’s die we ooit gekend hebben in de hand, en voorspelt een ongelooflijke, gevaarlijke odyssee.

In de solo’s die op deze monoloog volgen gebruikt Michael beweging en dans om dieper in te gaan op de atmosferische druk die diegenen die hybride identiteiten toegekend zijn omringt. In een solo lijkt Michael, gekleed in het zwart tegen de achtergrond van een digitale beat, op gespannen voet te leven met een mysterieuze kracht die ze vakkundig te snel af moet zijn. Haar wendingen en kronkelingen roepen zowel verwachting als wanhoop op. Beweegt ze of wordt ze bewogen? In een andere solo gaat Michael doorheen een gordijn, een sluier die doorheen de performance briljant gebruikt wordt om landschappen, droombeelden, interieurs en stemmingen te creëren. De sluier wordt een scherm waar we doorheen kunnen zien. Michael gebruikt haar lichaam om een silhouet te creëren dat zich verleidelijk in bochten wringt en golvende bewegingen maakt achter het scherm. Het publiek kan de kunstenares zien maar zij kan het publiek niet zien aangezien zij zich buigt en kromt op een klik, klik, klikkend ritme dat herinnert aan de cadensen van de gesprekken van de Khoisan. Hier richt Michael zich direct op wat ze eerder in haar monoloog beschrijft als “de erotiek en het exotisme van de blikken van buitenaf.” Michaels beheersing van haar lichaam, haar vakmanschap en bewustzijn van haar vermogen om vragen op te roepen die empathie creëren door leven in te blazen in verhalen waarvoor jammer genoeg niet opgekomen wordt of die niet verkend worden, zijn fascinerend en onvergetelijk.

Door de beperkingen die opgelegde identiteiten met zich meebrengen voor het werk van kunstenaars te onderzoeken, bekritiseert ‘Coloured Swan 1: Khoiswan’ ook de concepten die de levens en bewegingen van kleurlingen beïnvloeden. Michael en haar medewerkers tonen hoe belangrijk het is aanvaardbare verhalen in vraag te stellen, en herinneren er ons aan dat de daad van het vertellen het zelf tot stand brengt en dat we samen moeten blijven werken om onze verhalen te vertellen.


Tekst: Isaiah Lopaz
Beeld: Danny Willems

"Coloured Swans 1: Khoiswan is intelligent, stirring and challenging. But Moya Michael’s natural performance makes it easily accessible, and although it hasn’t been stated enough here, her extraordinary movement is majestic and must be experienced."

- The Critter (South Africa) - 

Praktica

Moya Michael - 'Coloured Swan 1: Khoiswan' - Thu 21.02 (+ aftertalk with Farbod)
podium / dans